Từ năm 2003, BQL các KCX và CN TP đã chủ động phối hợp cùng các Sở, Ngành thành phố, các Công ty ĐT và KD cơ sở hạ tầng (CSHT) các KCX, KCN đề xuất tham mưu UBND TP cho thực hiện đầu tư xây dựng Nhà lưu trú công nhân (NLTCN) tại các KCX, KCN
30 năm hình thành, phát triển các Khu chế xuất, khu công nghiệp (KCX, KCN) trên địa bàn thành phố nói riêng và cả nước nói chung đã góp phần không nhỏ trong việc chuyển dịch thành phần cơ cấu kinh tế, làm thay đổi bộ mặt kinh tế, chính trị, xã hội của từng địa phương. Trong đó, vai trò của người công nhân là cực kỳ quan trọng, quyết định đến thành bại của từng Doanh nghiệp. Chính vì vậy, trong lúc nền kinh tế nước ta còn nhiều khó khăn, nhất là trong lúc thu nhập cá nhân người lao động còn thấp thì việc quan tâm, lo lắng, tạo ra nơi ăn, chốn ở cho người công nhân lao động là cực kỳ cần thiết, thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước cũng như các tổ chức xã hội. Xuất phát từ ý nghĩa đó, nhằm giảm bớt gánh nặng về chỗ ở đối với công nhân lao động đang làm việc tại các KCX, KCN nói riêng và công nhân lao động trên địa bàn thành phố nói chung; Từ năm 2003, Ban Quản lý các KCX và CN thành phố đã chủ động phối hợp cùng các Sở, Ngành thành phố, các Công ty Đầu tư và Kinh doanh cơ sở hạ tầng (CSHT) các KCX, KCN đề xuất tham mưu Ủy ban nhân dân thành phố cho thực hiện đầu tư xây dựng Nhà lưu trú công nhân (NLTCN) tại các KCX, KCN trên cơ sở điều chỉnh quy hoạch một phần diện tích đất chưa khai thác, sử dụng. Theo đó, Kế hoạch đầu tư xây dựng NLTCN tại các KCX-KCN trên địa bàn TP.HCM được phê duyệt tại Quyết định 322/2003/QĐ-UB ngày 30/12/2003 và Quyết định 75/2006/QĐ-UBND ngày 17/5/2006 là những hành lang pháp lý đầu tiên để triển khai xây dựng NLTCN. Có thể nói, việc triển khai NLTCN tại các KCX, KCN là bước đi đột phá của Thành phố trong những ngày chưa có quy định rõ ràng về việc đầu tư xây dựng NLTCN. Quá trình vừa tìm hiểu, vừa thực hiện, vừa rút kinh nghiệm từ Chương trình NLTCN Thành phố là tiền đề cho việc ban hành các chính sách cụ thể, rõ ràng hơn. Nghị quyết 18/NQ-CP ngày 20 tháng 4 năm 2009 của Chính phủ, Quyết định 66/2009/QĐ-TTg ngày 24 tháng 4 năm 2009 của Thủ tướng Chính phủ, Quyết định 2817/QĐ-UBND ngày 05 tháng 6 năm 2009 và Quyết định 4372/QĐ-UBND ngày 21 tháng 9 năm 2009 của Ủy ban nhân dân thành phố tạo cơ sở pháp lý để cả hệ thống chính trị Thành phố tập trung triển khai thực hiện (giai đoạn 1). Đến nay, điều kiện bắt buộc để hình thành hoặc mở rộng KCX, KCN phải đáp ứng chuỗi hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội, triển khai đồng bộ và kết hợp chặt chẽ giữa quy hoạch phát triển khu công nghiệp với quy hoạch phát triển đô thị, phân bố dân cư, nhà ở và các công trình xã hội phục vụ công nhân làm việc trong khu công nghiệp; và ngày càng được được cụ thể hóa, hoàn thiện dần tại các Nghị định 188/2013/NĐ-CP ngày 20 tháng 11 năm 2013, Nghị định 100/2015/NĐ-CP ngày 20 tháng 10 năm 2015 của Chính phủ về phát triển và quản lý nhà ở xã hội, Nghị định 49/2021/NĐ-CP ngày 01 tháng 4 năm 2021 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 100/2015/NĐ-CP (giai đoạn 2). Trên cơ sở đó, 16 công trình NLTCN phục vụ người lao động tại các KCX, KCN lần lượt ra đời và được chia tách thành 02 giai đoạn: Giai đoạn 1 (2006 – 2014): 11 công trình NLTCN với tổng số 2.096 phòng; có khả năng đáp ứng 13.812 chỗ ở, của các Chủ đầu tư: Công ty TNHH Nissei Electric, Công ty TNHH MTV DV Du lịch Thủ Đức, Quỹ phát triển nhà ở Thành phố, Công ty TNHH MTV Trường Thịnh, Công ty CP Đầu tư Xây dựng Sản xuất Dịch vụ Du lịch Thiên Phát (phục vụ NLĐ KCX Linh Trung 1 và 2), Công ty CP Phát triển Nam Sài Gòn, Công ty TNHH Hung Way, Công ty TNHH Đức Bổn (KCX Tân Thuận), Công ty CP Đầu tư Công nghiệp Tân Tạo (KCN Tân Tạo), Công ty CP KCN Hiệp Phước (KCN Hiệp Phước), Công ty CP Xuất khẩu Thực phẩm Vạn Đức (KCN Vĩnh Lộc). Giai đoạn 2 (2014 – đến nay): 5 công trình với tổng số 1.647 phòng; có khả năng đáp ứng 7.605 chỗ ở, của các Chủ đầu tư: Công ty CP Sản xuất Kinh doanh Dịch vụ Đầu tư Tanimex (phục vụ NLĐ KCN Tân Bình), Công ty TNHH MTV KCN Vĩnh Lộc (KCN Vĩnh Lộc). Kết quả đạt được dù chỉ là 16 công trình NLTCN đáp ứng khoảng 15% tổng số người lao động có nhu cầu nhưng về cơ bản, là nỗ lực lớn của hệ thống chính trị trong đó có Đảng bộ Thành phố, Cơ quan Ban Quản lý và các Sở, Ngành đối với việc chăm lo đời sống người lao động. Bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn những bất cập trong thực tế đối với việc đầu tư xây dựng NLTCN tại các KCX, KCN hiện hữu như: - Không còn quỹ đất chưa khai thác, sử dụng để điều chỉnh quy hoạch xây dựng thành đất đầu tư xây dựng NLTCN, các công trình phục vụ tiện ích người lao động khác trong ranh KCX, KCN. Hệ thống công trình tiện ích phục vụ người lao động như Trường mầm non dành cho con công nhân tiếp nhận nguy cơ cao về môi trường (không khí, khói bụi, tiếng ồn, nước thải, rác thải từ KCX-KCN), hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật giao thông, các phương tiện giao thông cỡ lớn di chuyển mật độ dày ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường sống và điều kiện sức khỏe của chính những người thụ hưởng; - Việc điều chỉnh quy hoạch đối với các dự án NLTCN, công trình phục vụ tiện ích người lao động còn mất rất nhiều thời gian, công sức của Nhà đầu tư do quy trình thủ tục phức tạp. Nhiều trường hợp phải rà soát lại các đồ án quy hoạch chi tiết xây dựng tại các phân khu quy hoạch khác. Ngoài ra, còn có một số vướng mắc khác liên quan đến Nghị định 35/2022/NĐ-CP ngày 28 tháng 5 năm 2022 của Chính phủ đã được ban hành: - Khoản 5 Điều 22 Nghị định 35/2022/NĐ-CP xác định: “Dự án đầu tư xây dựng nhà ở, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng cho người lao động làm việc trong KCN, KKT được hưởng ưu đãi theo quy định của pháp luật về xây dựng nhà ở xã hội và quy định khác của pháp luật có liên quan”. Như vậy, NLTCN mà đối tượng phục vụ là người lao động dù nằm trong hay ngoài ranh cần phải được xem là Nhà ở xã hội nhằm thống nhất một đối tượng dự án để hướng dẫn và quản lý, chỉ khác nhau ở chỗ NLTCN trong KCX, KCN không dùng để bán mà chỉ cho thuê. Khi đã xác định là đối tượng được hưởng ưu đãi theo quy định pháp luật về Nhà ở xã hội, cần phải quan tâm đến trăn trở của Nhà đầu tư khi chưa được hướng dẫn áp dụng các chính sách cụ thể: - Theo quy định về chính sách nhà ở xã hội thì đất xây dựng NLTCN được miễn tiền sử dụng đất. Tuy nhiên, doanh nghiệp (không phải là Công ty hạ tầng KCX, KCN) xây dựng NLTCN tại các KCX, KCN đã phải thuê và thanh toán tiền thuê đất cho các Công ty hạ tầng KCX, KCN. Cần phải có hướng dẫn cụ thể để cho doanh nghiệp được hỗ trợ trả lại tiền hoặc trừ vào nghĩa vụ tài chính của doanh nghiệp. - Theo quy định về chính sách nhà ở xã hội: NLTCN cho công nhân “được tăng mật độ xây dựng hoặc hệ số sử dụng đất lên tối đa 1,5 lần so với quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng hiện hành do cơ quan có thẩm quyền ban hành. Việc tăng mật độ xây dựng hoặc hệ số sử dụng đất phải đảm bảo sự phù hợp với chỉ tiêu dân số, hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, không gian, kiến trúc cảnh quan trong phạm vi đồ án quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết đã được phê duyệt và phải được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt quy hoạch đó phê duyệt điều chỉnh”. Tuy nhiên, việc áp dụng điều này chưa thể thực hiện được một cách trực tiếp mà phải thông qua điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng của KCX, KCN, ảnh hưởng đến tiến độ triển khai dự án của Nhà đầu tư. Vấn đề này cần phải được tháo gỡ ngay nhằm khuyến khích nhà đầu tư nâng cao mật độ xây dựng, hiệu quả sử dụng đất đối với các dự án phục vụ nhu cầu chỗ ở đối với người lao động tại các KCX, KCN. Để đẩy nhanh việc phát triển NLTCN, Ban Chỉ đạo chương trình phát triển nhà ở Thành phố với tinh thần nhanh, quyết liệt cần có những định hướng cụ thể trong việc đảm bảo chủ trương, chính sách của Nhà nước được đi vào thực tiễn hướng đến việc đảm bảo điều kiện về chỗ ở cho người lao động ngày một tốt hơn. 
Công trình nhà lưu trú công nhân công ty Thiên phát 
Khu lưu trú công nhân KCX Tân Thuận 
Nhà lưu trú công nhân Công ty Palace
|
